|
|
|
|
|
|
Паэма Янкі Купалы "Тарасова доля"
Паэму «Тарасова доля» вялiкi пясняр беларускага народа прысвяцiў свайму ўкраiнскаму сабрату па пяру Тарасу Шаўчэнку. Паэма была напiсана ў тысяча дзевяцьсот трыццаць дзевятым годзе.
У аснове сюжэта твора — жыццё Тараса Шаўчэнкi ад нараджэння i да смерцi. Вось як апiсвае Купала час, у якi нарадзiўся ўкраiнскi паэт:
Як раджала яго мацi, —
Не свяцiлi зоры,
Зубы скалiла няволя,
Хахатала гора.
Цяжкiм, гаротным было дзяцiнства ў Тараса. Толькi ўзняўся на ногi — адразу «паншчына, батрацтва». З юначых гадоў давялося падстаўляць спiну катам. Тут жа аўтар дае нам зразумець, што такiм было дзяцiнства не толькi ў Тараса, тэта лес усiх дзяцей украiнскага бядняцтва. Ды не толькi украiнскага, але i нашага, беларускага. Думаючы пра цяжкае жыццё Шаўчэнкi, Купала ўспамiнае i свае, такое ж гаротнае i, здавалася, беспрасветнае:
Я таксама нарадзiўся
У ланцугах пад царам.
Спапялiў бы ту часiну,
Каб я мог, пажарам!
Купала з любоўю апiсвае ў творы прыгажосць роднай прыроды, якая ў далёкiя часы прыгону, калi Тарасу даводзiлася праходзiць па нашай зямлi, спачувала хлопцу-ўкраiнцу.
Бясконца захапляецца аўтар i самiм Тарасам, яго чулай душой i сэрцам, што не захацела скарыцца панам. Колькi нi бiлi паны Тараса, колькi нi катавалi, не змаглi забраць скарб, падораны хлопцу Богам, — яго песню, яго слова:
Пайшло слова Тарасова
Горда, непакорна, —
Знайшла водклiк яго песня
У людзей прыгонных.
I пайшло Тарасова слова далека, пачулi яго абяздоленыя людзi не толькi Украiны, але i Расii, i Беларусi. Пачулi i сталi дабiвацца лепшага жыцця.
Заканчваецца паэма гiмнам новаму жыццю. Янка Купала захапляецца дасягненнямi Украiны таго часу, калi пiсалася паэма. Купалу радуе, што людзi сталi вольнымi, сталi жыць лепш:
Анi слез тых, анi гора,
Нi цара, нi пана!
Эх, Кабзар, каб ты збудзiўся,
На Ўкраiну глянуў!..
|
|
|
|
|
